Boosheid: De brandende emotie

Boosheid is een primaire reactie. Het is een mechanisme om duidelijk te maken aan je omgeving dat je iets niet prettig vindt. Om zo je grenzen te bewaken. Het is zo belangrijk om deze emotie ook de ruimte te gunnen en het op de goede manier tot uiting te laten komen. Want doe je dit niet en probeer je je boosheid te onderdrukken, verandert het in woede. En opgekropte woede moet er toch uit! Je lijf wordt onrustig, je ervaart stress. Wat er dan ook vaak volgt zijn oncontroleerbare woede uitbarstingen om ogenschijnlijk kleine triggers, die voor je omgeving niet te volgen zijn.

Maar je opkomende boosheid tot uiting laten komen op elk willekeurig moment waarin je jezelf onrecht aangedaan vindt worden is het andere uiterste, wat voor jezelf en je omgeving ook erg belemmerend werkt. Mensen gaan je vermijden of durven niet eerlijk tegen je te zijn, uit angst voor een reprimande. En je zit jezelf ook in de weg omdat je alles als onrechtvaardig ervaart maar je niet toelaat dat je gedrag gespiegeld wordt.

Waar komt de moeite om met boosheid worden vandaan? Waarom wordt boosheid als één van de lastigste emoties ervaren? De wortels liggen in de maatschappij, de sociale controle en de opvoeding die we daardoor toepassen op onze kinderen. “Doe eens leuk”, “doe niet zo boos” ,“Stel je niet aan” , dit soort zinnen gebruiken we onbewust erg veel tegenover onze kinderen. Want boos zijn, dat is ongewenst. Boos zijn betekent dat een kind niet luisteren wil, zijn zin niet krijgt of het ergens niet mee eens is. En dat kan natuurlijk niet! een kind hoort te luisteren, niet te drammen en niet zijn zin door te drijven!

Juist bij kinderen is boosheid een heel sterke manier om aan te geven dat het niet fijn is wat er gebeurt. Op dat moment geeft het zijn grens aan: tot hier en niet verder. Daar mogen wij als ouders/omgeving er niet mee eens zijn. Maar hoe ga je daar dan mee om? Want wanneer een kind (of jijzelf) boos is, wil het graag dat de omgeving hier iets constructiefs mee doet. En juist niet dat het extra afgewezen wordt vanwege het feit dat hij of zij juist op dat moment zijn grens aangeeft. Wanneer wij op deze momenten de boosheid afstraffen, leren wij onze kinderen dat je grenzen bewaken niet oke is. Dat nee zeggen ongewenst is. En juist hetgeen waar veel volwassenen tegenaan lopen, is het aangeven van hun grenzen en het nee durven zeggen. Want wij als volwassenen hebben vanuit onze opvoeding geleerd dat wanneer jij je grenzen aangeeft, dit geen gewenst gedrag is. Dit opnieuw aanleren kost enorm veel moeite, dus het zou toch super zijn om je kinderen dit wel op een gezonde manier aan te leren?

Wanneer je kind de volgende keer boos wordt, probeer je te verplaatsen in de belevingswereld van je kind op dat moment. Waarom wordt het boos? Is de reden gegrond? Of vind ik het als ouder niet gegrond? Als ouder krijg je al gauw het idee dat je kind zich aanstelt. Maar je kind beleeft de wereld compleet anders dan dat jij als volwassene met al je ervaringen doet. Wat voor jou als vanzelfsprekend gezien wordt, kan voor een kind heel verwarrend zijn.

En boosheid met boosheid oplossen, zorgt alleen maar voor escalaties. De sleutel hierin ligt in de rust nemen. Op dat moment even een stap terug nemen, diep adem halen en de frustratie van je kind proberen te begrijpen. Dan zal je gauw merken dat de oplossing niet ligt bij straffen of zelf boos worden, maar dat troost en begrip vaak al voldoende is om de boosheid weg te nemen. En dan ontstaat de ruimte om uit te leggen dat de situatie de volgende keer op een andere manier opgelost kan worden, zodat het niet eens zo ver hoeft te komen om boos te worden! Want stiekem is dat hetgeen wat wij als volwassenen ook nodig hebben in een boze bui. Troost en begrip.